De zon is het centrum van ons zonnestelsel. Om die zon draaien acht planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Mercurius, Venus, Aarde en Mars liggen in verhouding dicht bij de zon, de grotere planeten: Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus staan verder van de zon.
Het is niet zo makkelijk om de volgorde van de planeten te ontdekken. Maar daar is een trucje voor; denk aan dit ezelsbruggetje: Maak Van Acht Meter Japanse Stof Uw Nachthemd.
Tot augustus 2006 waren er negen planeten in ons zonnestelsel, maar toen heeft de wereldorganisatie voor sterrenkundigen (de Internationale Astronomische Unie) officieel besloten dat de kleinste planeet Pluto geen planeet meer is. Pluto werd 'gedegradeerd' tot de nieuwe categorie: dwergplaneet. Voorlopig zijn er 3 dwergplaneten (Ceres, Pluto en Eris), maar de kans is groot dat er de komende jaren nog veel meer ontdekt worden.
Aardachtigen en gasreuzen
Ons zonnestelsel telt vier kleine planeten en vier grote planeten. De kleine planeten, Mercurius, Venus, Aarde, Mars, worden ook wel aardachtige planeten genoemd...ze bestaan vooral uit rotsachtig materiaal. De grote planeten, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus, worden gasreuzen genoemd...ze bestaan voornamelijk uit dikke lagen gas.
Onvoorstelbaar groot
Ons zonnestelsel is ongelooflijk groot. De afstand tussen de zon en de aarde is 150 miljoen kilometer. Als je die afstand met de auto zou rijden en je rijdt 100 kilometer per uur, dan zou je er 171 jaar over doen om van de zon naar de aarde te rijden. De verste planeet is Neptunus: deze is 4.496.700.000 kilometer van de zon verwijderd!
Rondjes om de zonAlle planeten draaien om de zon. De tijd die een planeet nodig heeft om één rondje om de zon te draaien, noemen we de omlooptijd van die planeet. De omlooptijd van een planeet hangt af van:
- de omtrek van de planeetbaan
- de snelheid waarmee de planeet beweegt.
De Aarde doet er ongeveer 365 dagen (een jaar) over om 1 rondje rond de zon te maken. Ben je dus 10 jaar, dan heb je in je leven al 10 rondjes om de zon gedraaid. De afstand die de aarde in een jaar aflegt is 942 miljoen kilometer. Alle planten hebben een verschillende omlooptijd; zo doet Mars er bijna twee keer zo lang over als de aarde om rond de zon te draaien (686 aarddagen). Een jaar op Mars duurt dus 686 aarddagen. Een kind dat op Aarde 10 jaar is, zou op Mars 5 jaar oud zijn en op Jupiter zou dit kind nog een baby zijn!
Tollen om eigen as
De planeten draaien dus om de zon. Maar ze draaien ook om hun eigen as. Elke planeet heeft zijn eigen omwentelingstijd: dit is de tijd waarin een planeet 1 keer om zijn as draait. De aarde draait in bijna 24 uur 1 om zijn as. Dat noemen we een etmaal...een dag dus.
Jupiter draait het snelst om zijn as, namelijk in minder dan 10 uur. Bij Venus gebeurt er nog iets speciaal: het draait langzamer om zijn eigen as (243 dagen) dan rond de zon (225 dagen). Een dag op Venus duurt dus langer dan een jaar!
Hoe ziet ons zonnestelsel eruit?